Het coronavirus – en alle maatregelen die in dat kader worden genomen – hebben ook gevolgen voor ondernemers. Afspraken kunnen niet meer altijd worden nagekomen. Welke risico’s lopen ondernemers hierbij? Kunnen zij aansprakelijk zijn wanneer ze afspraken niet kunnen nakomen? En wat gebeurt er wanneer de andere partij afspraken schendt? Welke mogelijkheden zijn er? Waar moeten ondernemers op letten?
Is corona overmacht?
Kunnen afspraken niet worden nagekomen? Mogelijk is er sprake van overmacht (“force majeure”). Is dat het geval, dan geldt onder meer het volgende:
- de tekortschietende partij hoeft de betreffende afspraken pas na te komen wanneer de overmacht voorbij is;
- de tekortschietende partij is niet aansprakelijk voor schade die de andere partij hierdoor lijdt;
- de andere partij heeft het recht de overeenkomst (gedeeltelijk) te ontbinden (hiervoor gelden wel bepaalde voorwaarden);
- de andere partij heeft recht haar eigen verplichtingen tegenover de tekortschietende partij op te schorten (hiervoor gelden wel bepaalde voorwaarden);
- er kan een verplichting zijn tot heronderhandeling over de contractvoorwaarden.
Is er geen sprake van overmacht, dan moeten partijen hun afspraken in beginsel gewoon nakomen. Doen zij dat niet, dan zijn zij bijvoorbeeld (eveneens in beginsel) aansprakelijk voor de schade die de andere partij hierdoor lijdt.
Wanneer is er sprake van overmacht?
Wat staat in het contract?
In de eerste plaats kan worden gekeken of in het contract is bepaald wanneer er sprake is van overmacht. Zijn er algemene voorwaarden van toepassing? Kijk daar dan ook in. Partijen kunnen naar Nederlands recht afspreken wat wel/niet onder overmacht valt. Ook kunnen zij afspreken hoe er moet worden gehandeld in het geval van overmacht en wat de gevolgen van overmacht zijn. Let op: bij een garantie kan in de regel geen beroep op overmacht worden gedaan.
Tip: zorg bij het opstellen van contracten dat:
- goed is beschreven wanneer er sprake is van overmacht;
- voor de andere partij alleen omstandigheden als overmacht zijn aangemerkt waarvan u dat redelijk vindt.
Als niet uit het contract blijkt of corona tot overmacht leidt
Blijkt niet uit het contract (en/of de algemene voorwaarden) of “de coronasituatie” leidt tot overmacht? Dan moet worden teruggevallen op de wet.
Welk nationaal recht is van toepassing? Dat hangt van de situatie af. Vaak kan dit uit de inhoud van de overeenkomst worden afgeleid. Dat toepasselijke recht bepaalt of er sprake is van overmacht.
Is Nederlands recht van toepassing? Dan bepalen de specifieke omstandigheden van de situatie of er al dan geen sprake is van overmacht. Is het bijvoorbeeld echt onmogelijk om de afspraken na te komen? Of is dat langs een andere route alsnog mogelijk, eventueel tegen wat extra kosten? Komt het echt door de coronasituatie dat de afspraken niet kunnen worden nagekomen? Of ligt dat eigenlijk aan de tekortschietende partij?
Er is overmacht bij de ander partij. Geldt dat dan ook voor mij?
Is er sprake van overmacht van de andere partij? En kunt u daardoor op uw beurt uw verplichtingen niet nakomen? Is er dan ook sprake van overmacht aan uw zijde? Dat is niet zonder meer het geval. Dat moet apart worden beoordeeld. Het kan zijn dat u op een alternatieve manier uw afspraak toch kan nakomen, bijvoorbeeld door een andere partij in te schakelen. Dan is er geen sprake van overmacht aan uw zijde.
Tip: let erop dat uw contracten met uw toeleveranciers en uw contracten met uw opdrachtgevers op dit punt op elkaar aansluiten.
Heeft u vragen?
Vraagt u zich af of u of een contractspartij een beroep op overmacht kan doen? Of wilt u weten hoe u uw eigen positie voor de toekomst (nog) beter kan indekken? Wij helpen u graag. Neem dan vrijblijvend contact op met Cathelijne Elassaiss-Schaap via elassaiss@elassaiss.nl of via 0344 – 227 030.