Soms wordt de bestuurder beleid opgelegd door een moedervennootschap of een andere aandeelhouder. Is de bestuurder dan toch aansprakelijk voor dit opgelegde beleid?
In deze column wordt ingegaan op de risico’s op bestuurdersaansprakelijkheid in dergelijke situaties.
Marionetbestuurder
Dwingt een moedervennootschap/andere aandeelhouder de bestuurder tot een bepaald beleid of bepaalde bestuurshandelingen? Dan gedraagt deze partij zich als feitelijk bestuurder. De formeel bestuurder is dan eigenlijk niet meer dan een marionet van deze feitelijk bestuurder.
Deze feitelijk bestuurders hebben vaak andere belangen dan de betreffende vennootschap. Deze kunnen zelfs geheel tegenstrijdig zijn.
Marionetbestuurders worden dan voor een onaangename keuze gesteld: gehoorzamen of het riskeren van een conflict met de feitelijk beleidsbepalers en daarmee ontslag. Dit is geen benijdenswaardige situatie.
Bestuurdersaansprakelijkheid
Wanneer is er sprake van bestuurdersaansprakelijkheid?
Onderscheid kan worden gemaakt tussen bestuurdersaansprakelijkheid in het algemeen en bij een faillissement.
Algemeen
Voor bestuurdersaansprakelijkheid geldt de volgende hoofdregel. Elke bestuurder is tegenover de vennootschap gehouden zijn taak goed te vervullen. Bestuurders zijn verantwoordelijk voor de algemene gang van zaken binnen de vennootschap. Zij zijn voor het geheel aansprakelijk voor onbehoorlijk bestuur.
Dit geldt niet voor bestuurders die bewijzen dat hen van het onbehoorlijk bestuur geen ernstig verwijt kan worden gemaakt én dat zij niet nalatig zijn geweest in het treffen van maatregelen om de gevolgen daarvan af te wenden.
Faillissement
In een faillissement geldt de volgende hoofdregel voor bestuurdersaansprakelijkheid. Heeft het bestuur haar taak kennelijk onbehoorlijk vervuld én is aannemelijk dat dit een belangrijke oorzaak is van het faillissement? Dan is iedere bestuurder hoofdelijk aansprakelijk voor het bedrag van de schulden, dat niet kan worden voldaan uit de overige baten.
Dit geldt niet voor bestuurders die bewijzen dat de onbehoorlijke taakvervulling niet aan hen te wijten is én dat zij niet nalatig zijn geweest in het treffen van maatregelen om de gevolgen daarvan af te wenden.
Bestuurdersaansprakelijkheid voor marionetbestuurders
Hoe ligt aansprakelijkheid voor marionetbestuurders?
Algemeen
Voor hen gelden de aansprakelijkheidsregels onverminderd. In de rechtspraak is verder het volgende bepaald. Dat een formeel bestuurder zijn bestuurstaak heeft vervuld als verlengstuk van anderen, laat onverlet dat hij zelf de verantwoordelijke bestuurder was. Daarom komt het zijn voor rekening indien hij zich kritiekloos en/of zonder kennis van zaken heeft laten leiden door anderen.
Faillissement
Bij een faillissement geldt verder het volgende. Wordt geconstateerd dat onbehoorlijk bestuur een belangrijke oorzaak van het faillissement is geweest? Dat de bestuurder als marionet functioneerde, kan dan niet gelden als een ‘externe oorzaak’ van het faillissement. Er is dan onverminderd sprake van bestuurdersaansprakelijkheid.
Tip en conclusie
Bestuurders op wie druk wordt uitgeoefend om een bepaald beleid te voeren, moeten zich goed realiseren wat de risico’s zijn als zij hieraan gevolg geven. Zij moeten telkens eigen zorgvuldige afwegingen maken. Doen zij dit niet, dan riskeren zij bestuurdersaansprakelijkheid.
Heeft u vragen over het bovenstaande dan kunt u uiteraard contact met mij opnemen.